>> ИЛ ЗАХИДАЛ УНШИХ <<
Хөдөө арал-Хамаг Монгол Улсын уугуул нутаг, Хамаг Монгол Улсын Тэмүүчин Чингис Хааны “төрсөн” нутаг мөн үүрд “шингэсэн” нутаг мөн. Хөдөө арал нь “алтан мөнгөн хүрэл” хилээр хиллэн бусдаас тусгаарлагдсан нэгэн багавтар арал мөн. Түүнийг эртнээс “дөрвөн Эрдэнэнийн нутаг” гэх агаад энэ нь Хамаг Монгол Улсын Тэмүүчин Чингис Хааны ууган гурван хүү, ганц охиндоо үлдээсэн нутаг болой. Хамаг Монгол Улсын уугуул нутаг “Хөдөө арал” нь хэзээ ч дорнын “шар ус”-ны түрэлт ороогүйгээр “Туурга тусгаар нутаг” учраас Хамаг Монгол Улс нь эртний “Туурга тусгаар Ахуй Төрт ёс” дор оршин байсаар ирсэн түүхтэй билээ. Чухамхүү, Хамаг Монгол Улсын “Хөдөө арал” нь “шар ус” оруулаагүй учраас бусад “арал” хэмээх ойлголтоос ялгарах агаад ингэж ялгахын тулд “ис-ланд” буюу “мөсний арал” хэмээх Газар зүйн нэршил ойлголт байсаар ирсэн билээ. Дэлхий дээр анх Амьдрал үүссэн анхны “амьд Арал” нь энэхүү Хөдөө аралд орших агаад тэрээр зөвхөн Сансарын уудамд Наран эрхэс тойрон эргэх Дэлхий эрхэсийн Астрономын дөрвөн улирал эхлүүлсэн дөрвөн өөр Амьдарлын хэмнэлийг эхлүүлсэн Газар зүйн байрлал мөн. Тиймээс, энэ л Хөдөө аралын баруунтайд гурав дахь далайн ай савд алтан” Алтайн уулс үүсч тэндээс Нарны Хүүхдүүд зөвхөн Өрнө зүгийг зорин амьдарч ирсэн түүхтэйн “зөв сэрсэн хөх нуруут” нь Астрономын намрын улирлын адаг сарын 17 ны дараа Нумтын гэрт “толгой үл хагарах” Амьдарлыг туулж чадснаар “ногоохон гацуур мод чимэн” Өвлийн Өвгөн, цасан Охин хоёр буган хөлөгт чаргаар “бэлэг” авч ирэн “баруун хөлийн оймсонд үлдээснээр” шинэ Жилийг угтдаг нь тэрээр “зөв сэрсэн хөх нуруут” ийнхүү Мөнх тэнгэргийн Хүчинд нэгдсэнг тодорхойлдог билээ. Тиймээс, ”Дөрвөд” хэмээхүй нь Ястан биш, Үндэстэн ч биш харин дөрвөн улирлын анхны Амьдарлын холбоотон үүссэн Газар зүйн байрлал мөн учраас “дөрвөн Эрдэнэ” хэмээхүйн уугуул нутаг, түүний Газар зүйн байрлал агаад:
- “Нэгэн үзүүрт Эр хүнийг Эрдэнэ” хэмээхүйн ууган гурван хүүгийн нутаг,
- “Нэгэн үзүүрт” Эм хүнийг Эр хүнд тооц юун Охин үрээ үлдээсэн нутаг билээ.
Чухамхүү, Дэлхий дахинд ийнхүү дөрвөн улирлын Амьдрал үүсэн бүрэлдсэн Газар зүйн байрлал учраас анхны холбооны дөрвөн Улс үүссэн Газар зүйн байрлал нь Хамаг Монгол Улсын уугуул нутаг мөн.
Тиймээс, эдүгээ хүртлэх хугацаанд энэхүү Хөдөө аралыг зөвхөн “дөрвөд” хэмээх холбоотон хамгаалан амьдарсаар ирсэн түүхтэй. Зөвхөн, 17-р зуунд Мянганы хар уул тахих эрх өгч, 1000 хотонг Газар тариалинг эрхлүүлэн үлдээснээр Зүүн гарын Хаант Улсын Галдан Хааны зарлигаар гадны ястан албан ёсоор амьдрах болсон түүхтэй. Тиймээс, “дөрвөд” хэмээх нь ястан ч биш, үндэстэн ч биш, харин “нүүрэндээ галдтай, нүдэндээ цогтой Дува Өвөгийн дөрвөн хүүгийн удамынхан” мөн. Тиймээс хэрвээ та “дөрвөд” хэмээн өөрийгөө үздэг бол “таны сэтгэлд монгол хэмээх хайлчихаагүй бол” та өөрийгөө Хамаг Монгол Улсын харьяат хэмээн албан ёсоор хүлээн зөвшөөрч бахарах эрхтэйг Өнгөрсөн ба Ирээдүйн 666666 Жаранг захирагч Хаадын Хааны Гүн ухааны нууцын тайлал баталгаажуулах болно. Түүнчлэн, Хөдөө арал нь Дэлхий дээр анх Амьдрал үүсэн бүрэлдсэн Газар зүйн байрлал учраас тэрээр Богд Зонховын тодорхойлсон “Дээрхийн ёс” гэгчийг тодорхойлогч Газар зүйн байрлал 4-1мөн. Хамаг Монгол Улсын үйл хэргийг 1986 оны гал улаан бар жил Торхилогийн голын ай савд 780 га Усжуулалтын системийн ургац хураан авч “Ургацын баяр-Төлийн баяр” –ыг Увс аймгийн Давст сумын нутагт Торхиологийн голын малчидтай хамтран тэмдэглэн Морь уралдуулан, Бөх барилдуулан анхны Наадмаа тэмдэглэн эхлүүлсэн түүхтэй. Ийнхүү, Хамаг Монгол Улс нь Хархираа голын ай савынханд Торхиологийн голын ай савын Ургац хураан авах Эрхийг олгож улмаар тухайн үедээ Тэсийн ТАА –н “хоосон” хоцорсноор Увс нуурын зүүн эрэгт “ургац” хураах үйл хэргийг Хамаг Монгол Улс эхлүүлээгүй билээ. Энэ бол Хамаг Монгол Улсын Ахуй Төрт ёсны Он тоололыг Хөдөө аралд дахин цоо шинээр сэргээн шинэчлэн эхлүүлж улмаар Увс нуурын баруунтаагаас Өрнө зүгт Их Эргэлт эхлүүлсэн түүхэн үйл хэргийг албан ёсоор хэрэгжүүлсэн билээ. Увс аймагт, 1986 оны намар-1987 оны хавар Хархираагийн ТАА –н олон арван мотоцикл унасан бороожуулагч-тариаланчид Хүдэнгийн хөндийгөөр давхин өнгөрч Торхилогийн голыг гатлан ирж тэрхүү 780 га Услалтын системийн 15 “Фрегат” бороожуулагч машин угсарч, зүгшрүүлэн, анхны усалгааг хийж эхэлснээр Хамаг Монгол Улсын шинэ Он тоололыг 1986 оны гал улаан бар жил албан ёсоор эхлүүлсэн түүхтэй. Энэ бол, 1984-1986 онуудад Торхилогийн голын зүүнтээд Хатуугийн уулын бэлд тус бүр 52 га талбай усжуулах хүчин чадалтай 15 “Фрегат” бороожуулагч машин бүхий 780 га услалтын системийн барилга угсралтын ажлыг эхлүүлснээр Хамаг Монгрол Улсын шинэ Он тоололыг Астрономын цагт нь эхлүүлсэн түүхэн үйл хэргийн бодит биелэл байсан билээ. Энэхүү түүхэн үйл хэрэгт Увс нуурын эргэн тойрон орших бүх ястан үндэстэн оролцсон боловч зөвхөн Хархираа ТАА –н бороожуулагч-тариаланчид л “ургац хураан авах эрх” олгогдсноор цаашид зөвхөн Хархираан уулс, Хархираан голын ай савынхан дорно зүгт Хамаг Монгол Улсын үйл хэргийг хэрэгжүүлэх дорнын хил хязгаарыг тогтоосон билээ. Энэ үйл хэргийн үед БНМАУ-ын Усны Аж Ахуйн Яам татан буулгах ажиллагааг хэрэгжүүлэн 1986 оны 10-р сарын 20 нд бодит байдлаар УААЯ цаашид оршин тогтноогүй юм. Энэ бол, Хамаг Монгол Улс нь албан ёсоор “Эзэн нь юмаа мэдэж Эрэг нь Усаа хаших” болсноор Дэлхий дахинд Их Эргэлт дор “Ертөнцийн бүх Хуулиудын гаргалгаа” дор “Ус уух ёс сахиулж” эхэлсэн түүхтэй. Ийнхүү, Дэлхий дахинд “Ертөнцийн бүх Хуулиудын гаргалгаа” дор:
- Газрын гүний цэнгэг Усны ундарга хаагдаж,
- Газрын гадаргын цэнгэг Усны ундаарга хаагдаж эхэлсэн түүхтэй.
Цаг хугацааны “Хайч” эргэхүй дор 2014 оны хөх Морин жил Дэлхий дахинд Бумбын эринг эхлүүлэн, эртний Титес далайн цэнгэг Усны түрэлт эхлүүлэх гэж байна. Шинжлэх ухаан нэгэнт баталгаажуулсан ёсоор цэнгэг Уст Титес далайн Ус Өрнийг зорьсон агаад 2014 оны хөх Морин жил мөн л Титес далайн цэнгэг Ус Өрнийг зорих болно. Титес далай нь монгол оронд үүссэн дөрөв дэх цэнгэг Уст далай мөн билээ. Гэтэл, Монгол Улс нь монгол оронд үүссэн “тав дахь” далайн ай савд оршин төвлөн суугаа билээ. Хэдийгээр “шар усны “тав дахь” далайн ай савыг “хөх Ус”-ны хөх Монгол нутаг болгосон боловч 66 жил 6 Жаранг туулан “шар Ус”-ны шарын Шашинг гурван дахиа дэлгэрүүлсэн учраас “хөх Монгол нутаг” Байгалийн мөн нэгэнт алджээ. Тиймээс, “хөх Монгол нутагт 1000 толгойт могой амилуулсан” үйл хэрэг нэгэнт 66 жил 6 Жаран үргэлжилсэн учраас Амьдарлын Хүрднээс хальж буй үе 2013 оны харагчин могой жил тохиож байна. Хамаг Монгол Улсын шинэ Он тоололыг 1986 оны гал улаан бар жил эхлүүлснээр Их Эргэлт Өрнө зүгт хандсан учраас цаашид “хөх Монгол нутаг” Их Эрсдэл дор үлдэж байна. Чухамхүү, цэнгэг Уст Титест далайн түрэлт хүлээн авах боломжийг “хөх Монгол нутагт” олгох эсэх нь Монгол Улсын Төр Засгаас гадна, Монголын Бурханы Шашинтны Төвийн тэргүүн Чойжамц хамбаас гадна, олон арван хийдүүдийн хамба нараас гадна, олон зуун мянган лам хуврагуудаас гадна хүн бүрээс хамаарч байна. Учир нь “хөх Монгол нутагт” анх дугаар Богд Хаан Занабазарын “Эх болсон зургаан зүйл хамаг амьтны тусын тулд” хэмээхүйн “зургаа дахь” үйл хэргийг зогсоож улмаар түүний “Эх болсон таван зүйл”-ийн таван үйл хэрэг хөх Морин жилд Өрнийг зорин хэрэгжих болно. Тиймээс, Увс нуурын зүүнтээд “хөх Монгол нутагт” асар Их Эрсдэл үүсч буйг залруулах эсэх нь та бүхнээс өөрсдөөс нь хамаарах болно. Тиймээс, хэн Хамаг Монгол Улсын Тэмүүчин Чингис Хааны үйл хэргийг бодит байдлаар Дэлхий дахинд дахин хэрэгжүүлэхийг хүснэ тэрээр түүний үйл хэргийг зөвхөн Хамаг Монгол Улсын шинэ Он тоололд багтан хэрэгжүүлэх боломжтой. Энэ бол “бүхнийг ахлан үлдсэн Өгөдэй Хааны хойчис” хэрэгжүүлсээр ирсэн үйл хэргийн үргэлжлэл мөн. Тэрээр, “бүхнийг ахлан” үлдэхийг Өгөдэй хүүдээ товлон үлдээсэн билээ. Гэтэл, 1264 оны хөх хулгана жилээс “бүхнийг ахлан үлдсэн” Өгөдэй Хаан болон Хубилай Хааны хооронд үүсэн зөрчил нь эцэстээ Аригбөхийн хойчисийг дэмжих “бүхнийг ахлан үлдсэн” Өгөдэй Хааны хойчис ба Хубилай Хааны хойчис хоорондын зөрчлөөр 1924 оны хөх хулгана жил хүртэл 12 Жаран туулан үргэлжилсэн билээ. Зөвхөн 1924-1984 оны хооронд нэгэн Жаранг “нэгдмэл” байдлаар анхдугаарх Үндсэн Хууль дор туулсан түүхтэй. Ийнхүү, олон зуун жил үргэлжилсэн зөрчил “хөх Монгол нутагт” эцэстээ “тангуд аман аялгуут гавал ясан чимэгт” Сударын ёс дор орсноор Богд Зонховын “Дээрхийн ёс”-ыг уруугаар эргүүлсэн түүхтэй. Энэ нь Их Монгол Улсын доройтлоор эхэлж эцэстээ “хөх Монгол нутаг” дордсноор дуусаж байна. Гэтэл, 21-р зуунд, та хэн ч бай “шар Ус”-ны шарын Шашин шүтэж, түүнчлэн “харанхуйн мөргөлтөн” болсон бол та хэн ч байсан өөрийгөө Богд Зонховын “Дээрхийн ёс”-ыг сахисан гэж үзэх ямар ч боломжгүй юм. Учир нь “шар Ус”-ны шарын Шашин болон “харанхуйн мөргөлтөн” нь эртнээс “Эх болсон зургаан зүйл”-ийн “зургаа дахь” нь байсан агаад тэрээр тангуд төрт ёсны “Улсын Эх” хэмээх ойлголт дор хэрэгжсээр ирсэн түүхтэй билээ. Тиймээс, тангудын төрт ёсыг 13-р зуунд мөхөөх болсон шалтгаан нь 13 Жаран тутамд Өрнө зүгт “ариун Сүнс” зорихуй дор дорно зүгт тангуд бохир-үхмэл Сүнс” –ийг Өрнө зүгт зорихыг зогсоох шаардлагатайн улмаас хэрэгжүүлсэн түүхтэй. Түүнчлэн, хэрвээ та өөрийгөө “дөрвөд” хэмээн үздэг ч та “шар Ус”-ны шарын Шашин шүтэж, харанхуйн мөргөлтөн болсон бол та нэгэнт “хайлсан” учраас удамын бахархалаа гээжээ гэсэн үг. Гэвч та бүхний сэтгэл зүрхэнд “Тэмүүчин Чингис Хаан, түүний ууган гурван хүү, ганц Охинг” хүндлэх өчүүхэн төдий “сэтгэл” үлдсэн бол та өөрийгөө “хайлсан” байдлаасаа гаргах сүүлчийн боломж байна. Энэ бусад “хайлсан” Монгол Үндэстнүүдэд ч хамаатайг сануулсуу. Чингисийн Монголчууд Дэлхий дахинд, Өнгөрсөн ба Ирээдүйн 666666 Жаранг захирагч Хаадын Хааны Гүн ухаан дор зөвхөн “Ус уух ёс”-ыг сахиулж орчин цагийн “Хаадууд-Улсын Ерөнхийлөгчид”-ийг захирч Хүн төрлөхтний Төрт ёсны Оюун санаанй Хувьсалыг үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлэх болно. Ийнхүү, “хөх Морин” хүлэгт Оюун санааны шинэчлэл Хүн төрлөхтөнг Бумбын эринд оруулах “боломж” олгоно. Хэн “Ус уух ёс”-ыг “Ертөнцийн бүх Хуулиудын гаргалгаа” дор эс сахих аваас тэрээр зүгээр л “уух Ус” үгүй хоцорно. Ус үгүй Амьдрал үгүйг хэн ч гадарлах болов уу?
Бүхнийг зөвхөн “бүхнийг ахлан үлдсэн” Өгөдэй Хааны хойчис
тэргүүлэн гүйцэтгэх болно.
